Είναι η εξέταση κατά την οποία ένα λεπτό, εύκαμπτο όργανο που ονομάζεται βρογχοσκόπιο εισάγεται από τη μύτη ή το στόμα στο εσωτερικό των αεραγωγών.
Το βρογχοσκόπιο διαθέτει στο ένα άκρο του κάμερα, με την οποία ο γιατρός μπορεί να διαπιστώσει βλάβες για τις οποίες υπάρχει η υποψία ότι υφίστανται και οι οποίες δεν θα ήταν αλλιώς εφικτό να διαγνωστούν. Συνήθως, πραγματοποιείται όταν η ακτινογραφία θώρακος ή η αξονική τομογραφία θώρακος είναι παθολογική και απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση.
Η εξέταση πραγματοποιείται στο ενδοσκοπικό εργαστήριο που είναι μια κατάλληλα διαμορφωμένη αίθουσα με ειδικό εξοπλισμό και υπό μέτρια καταστολή, έτσι ώστε ο εξεταζόμενος να διατηρεί πλήρη αμνησία μετά τη διαδικασία. Κατά την εξέταση πιθανώς να χρειαστεί να ληφθούν δείγματα ιστού (βιοψίες) προς εξέταση στο παθολογοανατομικό εργαστήριο ή και βρογχικές εκκρίσεις προς εξέταση στο κυτταρολογικό ή μικροβιολογικό εργαστήριο.
Με την εξέλιξη της τεχνολογίας ορισμένα βρογχοσκόπια διαθέτουν στο άκρο τους, εκτός από κάμερα, και κεφαλή υπερήχων (EBUS) με την οποία είναι δυνατό να αναγνωρίζονται βλάβες (όγκοι ή λεμφαδένες), οι οποίες δεν είναι ορατές με το μάτι καθώς βρίσκονται πίσω από το τοίχωμα του αεραγωγού. Οι βλάβες αυτές με το EBUS βρογχοσκόπιο μπορούν να παρακεντηθούν με ασφάλεια, τόσο για λόγους διάγνωσης όσο και για λόγους σταδιοποίησης ενός νοσήματος.
Περιλαμβάνει μια σειρά εξετάσεων που σκοπό έχουν να εκτιμήσουν την κατάσταση του αναπνευστικού συστήματος του εξεταζόμενου. Η πιο γνωστή από αυτές τις εξετάσεις είναι η σπιρομέτρηση και ακολουθούν η πληθυσμογραφία-διάχυση και η μελέτη της ισχύος των αναπνευστικών μυών.
Πραγματοποιούνται για να αξιολογήσουν τη βαρύτητα διαφόρων κλινικών καταστάσεων, την παρακολούθηση νοσημάτων μετά από εφαρμογή θεραπείας, τον προεγχειρητικό έλεγχο του αναπνευστικού συστήματος, το βαθμό αναπηρίας και ικανότητας προς εργασία, καθώς και τον έλεγχο εργαζομένων που εκτίθενται σε επιβλαβείς περιβαλλοντικούς παράγοντες, οι οποίοι μπορεί να προκαλέσουν πνευμονική τοξικότητα.
Τα αποτελέσματα των δοκιμασίων επηρεάζονται από την προσπάθεια του ασθενούς και δεν παρέχουν συγκεκριμένη διάγνωση. Συνδυάζονται με το ιστορικό του ασθενούς, τη φυσική εξέταση και άλλες εργαστηριακές εξετάσεις με σκοπό να βοηθήσουν στη σωστή και αξιόπιστη διάγνωση.
•Η σπιρομέτρηση αποτελεί διαγνωστικό εργαλείο για τις πιο συνηθισμένες παθήσεις του αναπνευστικού, όπως το άσθμα και η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια. Ο εξεταζόμενος φυσάει όσο πιο δυνατά μπορεί μέσα σε μια συσκευή που ονομάζεται σπιρόμετρο. Είναι ανώδυνη και διαρκεί λιγότερο από 10 λεπτά.
•Η πληθυσμογραφία-διάχυση πραγματοποιείται σε περίπτωση που πρέπει να εκτιμηθεί η ικανότητα του αναπνευστικού συστήματος να επιτελέσει σωστά το ρόλο του, που είναι η οξυγόνωση των ιστών του ανθρωπίνου σώματος. Τα διάμεσα νοσήματα του πνεύμονα επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό την ικανότητα αυτή και αποτελούν την κύρια ένδειξη πραγματοποίησης της εξέτασης.
•Η μελέτη της ισχύος των αναπνευστικών μυών βοηθάει στην εκτίμηση της ικανότητας των αναπνευστικών μυών να ανταποκρίνονται στο ρόλο τους. Εφαρμόζεται σε καταστάσεις στις οποίες υπάρχει η υποψία νευρομυϊκού, νευρολογικού ή αυτοάνοσου νοσήματος που επηρεάζει τους αναπνευστικούς μυς και κυρίως το διάφραγμα. Η μέτρηση των εισπνευστικών και εκπνευστικών πιέσεων είναι εύκολη και γίνεται με απλή, φορητή συσκευή, με μη επεμβατικό και ανώδυνο τρόπο.
Περιλαμβάνει την πλήρη και ενδελεχή εκτίμηση της λειτουργικότητας του αναπνευστικού συστήματος πριν από κάθε χειρουργική επέμβαση, με στόχο να εκτιμήσει τον κίνδυνο επιπλοκών που σχετίζεται με την κάθε χειρουργική παρέμβαση.
Ιδανικά, θα πρέπει να εκτελείται αρκετές ημέρες πριν από το προγραμματισμένο χειρουργείο, ώστε με την κατάλληλη θεραπευτική παρέμβαση να μειωθούν στο ελάχιστο οι πιθανότητες επιπλοκών από το αναπνευστικό. Βοηθάει ώστε να επιλεγεί το κατάλληλο πλάνο αναισθησίας και περιεγχειρητικής φροντίδας για την καλύτερη ασφάλεια του ασθενούς.
Ενδεικτικές επιπλοκές από το αναπνευστικό είναι η λοίμωξη κατά τη μετεγχειρητική περίοδο, ο βρογχοσπασμός, η παρόξυνση προϋπάρχοντος νοσήματος (άσθμα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια), η αναπνευστική ανεπάρκεια και η παρατεταμένη νοσηλεία, είτε στην κλινική είτε στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας.
•Πρόκειται στην ουσία για τη διαδικασία πρόληψης, διάγνωσης, αντιμετώπισης και παρακολούθησης όλων των νοσημάτων του αναπνευστικού συστήματος, με τη βοήθεια του ιστορικού, εξειδικευμένων εργαστηριακών εξετάσεων λειτουργικού ελέγχου της αναπνοής (σπιρομέτρηση, διάχυση, ισχύς αναπνευστικών μυών, αντιστάσεις αεραγωγών), απεικονιστικών εξετάσεων (ακτινογραφία θώρακος, αξονική τομογραφία θώρακος, υπερηχογράφημα θώρακος), καθώς και άλλων διαγνωστικών εξετάσεων, όπως η νυχτερινή οξυμετρία, η κατ’ οίκον μελέτη ύπνου και ειδικές αιματολογικές-μικροβιολογικές εξετάσεις. Σε ορισμένες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές διάγνωσης και αντιμετώπισης, όπως είναι η βρογχοσκόπηση/EBUS και η παρακέντηση του θώρακα για τη λήψη πλευριτικού υγρού.
•Παρέχονται υπηρεσίες συνταγογράφησης της χρόνιας φαρμακευτικής θεραπείας των ασθενών, οξυγονοθεραπείας (συμπυκνωτές οξυγόνου χαμηλής και υψηλής ροής, φορητού οξυγόνου), νεφελοποιητή, συσκευής BiPAP, συσκευής cough assist, αναπνευστήρα, καθώς και αναλώσιμων υλικών για τη φροντίδα βαρέως πασχόντων ασθενών (τραχειοστομία, γάζες, καθετήρες αναρρόφησης, φίλτρα τραχειοστομίας). Επίσης, προσφέρονται υπηρεσίες σύνταξης εισηγητικού φακέλου πνευμονικής πάθησης για πιστοποίηση αναπηρίας από τα ΚΕΠΑ.
•Η επίσκεψη στο πνευμονολογικό ιατρείο αποτελεί μια θαυμάσια ευκαιρία συζήτησης και παροχής πληροφοριών σχετικά με τη διακοπή του καπνίσματος. Το κάπνισμα σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, αποτελεί μια χρόνια νόσο και η λήψη οργανωμένης βοήθειας για τη διακοπή του καπνίσματος είναι ιδιαίτερα σημαντική. Η προσπάθεια που γίνεται για τη διακοπή του καπνίσματος από εξειδικευμένους επαγγελματίες υγείας που έχουν αποκτήσει ειδική εκπαίδευση και γνώση έχει 40-60% αποτελεσματικότητα, ενώ ο καπνιστής που προσπαθεί να απαλλαγεί μόνος του, τα καταφέρνει σε ποσοστό 3-5%.
•Ο εμβολιασμός αποτελεί σημαντικότατη πράξη πρόληψης επιπλοκών από λοιμώδη νοσήματα, που σκοπό έχει να ισχυροποιήσει το ανοσοποιητικό σύστημα έναντι συγκεκριμένων μικροβίων. Με τα πλέον σύγχρονα και ασφαλή εμβόλια προλαμβάνονται 2-3 εκατομμύρια θάνατοι ετησίως. Οι άνθρωποι που πάσχουν από νοσήματα του αναπνευστικού, οι ηλικιωμένοι, οι καπνιστές αλλά και ασθενείς με χρόνια νοσήματα εκτός του αναπνευστικού, αποτελούν ομάδα πληθυσμού υψηλής προτεραιότητας για συγκεκριμένα εμβόλια (αντιγριπικό, έναντι του πνευμονιόκοκκου, έναντι κοκκύτη-διφθερίτιδας-τετάνου, έναντι του έρπητα ζωστήρα και έναντι του κορονοϊού).
•Ο καρκίνος του πνεύμονα εξακολουθεί να παραμένει η κυριότερη αιτία θανάτου μεταξύ των καρκίνων και αθροιστικά προκαλεί περισσότερους θανάτους από τους καρκίνους του παχέος εντέρου, του μαστού και του προστάτη. Ο προσυμπτωματικός έλεγχος του καρκίνου του πνεύμονα, δηλαδή η διαδικασία ανίχνευσής του με συγκεκριμένο και οργανωμένο πλάνο σε αρχικό στάδιο, πριν την εμφάνιση συμπτωμάτων, διασφαλίζει με διαφορά τα καλύτερα αποτελέσματα στη θεραπεία του καρκίνου του πνεύμονα. Απευθύνεται σε ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως καπνιστές ή πρώην καπνιστές που έχουν διακόψει το κάπνισμα τα τελευταία 20 έτη και είναι μεγαλύτεροι των 50 ετών. Η τρέχουσα πρακτική χρησιμοποιεί την αξονική τομογραφία θώρακος χαμηλής δόσης ακτινοβολίας (LDCT) σε τακτικά χρονικά διαστήματα.
•Ασθενείς οι οποίοι δεν δύνανται να μετακινηθούν (βαρέως πάσχοντες μετά από μακροχρόνια νοσηλεία σε νοσοκομείο, Μονάδα Εντατικής Θεραπείας ή κέντρο αποκατάστασης, ηλικιωμένοι με μειωμένη λειτουργικότητα, ασθενείς εξαρτώμενοι από οξυγονοθεραπεία ή μηχανικό αερισμό) και οι οποίοι χρειάζονται συμβουλευτική και καθοδήγηση σχετικά με το χρόνιο νόσημά τους, μπορούν να εξεταστούν με κατ΄οίκον επίσκεψη, μετά από συνεννόηση.
Η έγκαιρη διάγνωση της υπνικής άπνοιας είναι σημαντική για την πρόληψη επιπλοκών, όπως η ανθεκτική σε φαρμακευτική θεραπεία υπέρταση, το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, το μεταβολικό σύνδρομο, η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, ο σακχαρώδης διαβήτης, οι διαταραχές συμπεριφοράς και η κατάθλιψη.
Η διάγνωση είναι απλή και αναίμακτη και βασίζεται στη μελέτη ύπνου, η οποία πραγματοποιείται είτε σε κλινική ύπνου, είτε πλέον και στο σπίτι του εξεταζόμενου, σε συγκεκριμένες ομάδες πασχόντων.
Το πλεονέκτημα της κατ’ οίκον μελέτης ύπνου είναι ότι ο εξεταζόμενος κοιμάται στο σπίτι, σε πραγματικές συνθήκες. Παλαιότερα υπήρχε η αντίληψη ότι η μελέτη αυτού του τύπου υστερούσε σε αξιοπιστία σε σχέση με την κλασική μελέτη σε κλινική ύπνου. Αυτό συνέβαινε γιατί παλαιότερα δεν καταγράφονταν σημαντικές παράμετροι και σήματα. Πρακτικά, με τις φορητές συσκευές τελευταίας τεχνολογίας, οι οποίες παρέχουν υψηλή διαγνωστική ακρίβεια, τα μειονεκτήματα αυτά εξαλείφθηκαν και ο εξεταζόμενος κοιμάται στο κρεβάτι του, στο σπίτι, με τον κατάλληλο εξοπλισμό. Απευθύνεται σε άτομα με υψηλή πιθανότητα για υπνική άπνοια, χωρίς σοβαρά καρδιαγγειακά και αναπνευστικά νοσήματα, σε άτομα που δεν μπορούν να κοιμηθούν επαρκώς σε ένα εργαστήριο ύπνου και σε άτομα με κινητικά προβλήματα που αδυνατούν να προσέλθουν σε εργαστήριο ύπνου.
Πιο απλή εξέταση είναι η νυχτερινή οξυμετρία, κατά την οποία προσδιορίζονται με αναίμακτο και αξιόπιστο τρόπο, τα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα. Εντοπίζει έγκαιρα ασθενείς που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο υποξαιμίας κατά το νυχτερινό ύπνο, όπως ασθενείς με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, σύνδρομο απνοιών στον ύπνο, διάμεσα νοσήματα του πνεύμονα ή νευρομυϊκές διαταραχές.
Το διαθωρακικό υπερηχογράφημα αποτελεί πλέον ένα σημαντικό και απαραίτητο διαγνωστικό εργαλείο για το πνευμονολογικό ιατρείο. Μπορεί να πραγματοποιηθεί με ασφάλεια, ταχύτητα, χωρίς ακτινοβολία και χωρίς καμία επιπλοκή, στο ιατρείο, στο σπίτι και στο θάλαμο νοσηλείας του ασθενούς.
Λαμβάνουμε άμεσα, χρήσιμες πληροφορίες για την αναγνώριση πλευριτικών συλλογών, πνευμονικού οιδήματος, πνευμονίας, πνευμοθώρακα και παθήσεων του διαφράγματος. Η παρακέντηση πλευριτικών συλλογών γίνεται εύκολα και με ασφάλεια, τόσο για διαγνωστικούς όσο και για θεραπευτικούς σκοπούς.
Είναι μια απλή εξέταση, κατά την οποία λαμβάνεται δείγμα αρτηριακού αίματος, ώστε να καθοριστεί με ακρίβεια εάν υπάρχει κάποια διαταραχή στην ποσότητα του οξυγόνου ή του διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα και η οποία μπορεί να υποδηλώνει βλάβη στους πνεύμονες, την καρδιά, τους νεφρούς ή ακόμα και τον εγκέφαλο.
Ασθενείς οι οποίοι λαμβάνουν οξυγονοθεραπεία κατ’ οίκον υποβάλλονται σε μέτρηση αερίων αίματος σε τακτικά χρονικά διαστήματα, προκειμένου να εκτιμηθεί η αποτελεσματικότητα της θεραπείας.
Ο πνευμονολόγος Καραγιάννης Σπύρος δέχεται ασθενείς, κατόπιν ραντεβού, στο ιατρείο του, στο κέντρο της Λάρισας.